Pandemia Covid-19 spowodował nieprawdopodobny wzrost liczby – na całym świecie – wydarzeń i festiwali organizowanych online. Niecałe dwa lata później (listopad 2021) wydarzenia organizowane „na żywo” powoli wracają, ale czy to oznacza że te wirtualne znikną tak samo szybko jak się pojawiły? Czy może zostaną z nami już na zawsze? Próba odpowiedzi na to pytanie podzieliła światową branżę eventową, ale według Paula Jacka – dyrektora London Warehouse Events, wirtualne wydarzenia będą już na stałe obecne i będą współistnieć z wydarzenia organizowanymi w formacie „live”.

Wykorzystanie wirtualnej rzeczywistości i usług streamingowych było wykorzystywane przez organizatorów festiwali już przed pandemią, bo – jak wyjaśnia Maximilian Schmidt, szef League of Legends w Riot Games – wielkie wydarzenia, takie jak na przykład igrzyska olimpijskie już od wielu lat korzystają ze streamingu online. Umożliwia to milionom ludzi na całym świecie oglądanie wydarzeń w tym samym czasie, ale także gwarantuje możliwość zobaczenia ulubionych rozgrywek jeszcze raz czy powrotu do oglądania w dogodnym, wybranym przez siebie czasie. To co uległo zmianie w związku z pandemią COVID-19 to powszechność i popularność tego rozwiązania – wiele mniejszych organizacji i instytucji, takich jak muzea, galerie sztuki czy lokalne festiwale, po raz pierwszy, zorganizowało wystawy online czy wirtualne wydarzenia.

Tak było też w przypadku cypryjskiego festiwalu sztuk performatywnych 2020 Buffer Fringe (BFPAF). BFPAF to przestrzeń, w której artyści mogą się spotkać, podjąć wyzwanie definiowaniu współczesności poprzez sztukę i tworzyć bardziej przyjazne i otwarte społeczeństwo. Na Cyprze BFPAF był jednym z pierwszych wydarzeń typu bi-communal, a warto pamiętać, że festiwal jest organizowany co roku od 2014 roku. Co roku uczestniczą w nim artyści z całej Europy, dlatego rok 2020 był ogromnym wyzwaniem dla BFPAF. Na szczęście Ellada Evangelou – dyrektorka artystyczna BFPAF ni emiała wątpliwości, że kontynuowanie organizacji festiwalu, nawet pomimo pandemicznych warunków, jest jedynym rozwiązaniem i sposobem na przyszłość. Jak powiedziała: „To była przygoda, próbować zrozumieć prawdziwą użyteczność tego narzędzia, zobaczyć, jak hosting online może służyć artystom, publiczności i samemu festiwalowi. Wszyscy musimy się rozwijać i czerpać korzyści z tego procesu, mając na uwadze globalną naturę internetu i ogromne możliwości, jakie on daje w prezentowaniu sztuki”. I miała rację – festiwal odbył się i odniósł ogromny sukces, a występy były transmitowane na żywo nie tylko dla publiczności na Cyprze, ale także do wielu innych krajów europejskich, a nawet do USA. Ludzie z całego świata mogli uczestniczyć w tym wydarzeniu siedząc na swoich wygodnych kanapach. I ten wirtualny charakter BFPAF pozostał – w 2021 roku festiwal odbył się w formacie hybrydowym, w którym niektóre wydarzenia miały miejsce „na żywo”, a wiele innych odbywały się online poprzez „wirtualne” pokoje, transmitowane wydarzenia czy dyskusje na platformie zoom.

Nie ulega więc już wątpliwości, że wydarzenia wirtualne oraz wykorzystanie serwisów streamingowych i wirtualnej rzeczywistości pozostaną kluczowym elementem organizacji przyszłych imprez i festiwali. Niektórzy, jak Marie Dapoigny – dziennikarka kulturalna – idą nawet dalej, twierdząc, że w niedalekiej przyszłości może nie mieć znaczenia, czy wydarzenie jest fizyczne czy wirtualne; doświadczenie będzie po prostu równoważne i angażujące dla wszystkich. Ludzie z całego świata będą gotowi wejść do wirtualnej przestrzeni i przeżyć wydarzenie, które może odbywać się tysiące kilometrów od nich. Prawdą jest, że wydarzenia wirtualne mogą być łatwo dostępne dla ludzi z całego świata jednocześnie, ale nie oznacza to, że imprezy organizowane na żywo powinny zniknąć – obie te formy mogą współistnieć i prowadzić do bardziej zrównoważonego rozwoju sektora branży eventowej.

Ale ponieważ wchodzimy w „hybrydowy” świat, pojawiają się nowe wyzwania, które mogą być wyzwaniem. Najważniejszym jest to, jak sprawić, by wirtualny lub hybrydowy festiwal był angażujący i interaktywny dla wszystkich uczestników. Media cyfrowe oferują pomost między ludźmi z całego świata, a także dostęp do zabytków kultury, które mogłyby być finansowo lub na przykłąd ze względu na ograniczenia fizycznie (np. koszty dojazdu) niedostępne. Narzędzia cyfrowe mogą być wykorzystane do umożliwienia użytkownikom z całego świata dostępu do doświadczeń kulturowych czy zwiedzania muzeów i galerii leżących w dowolnym miejscu ziemskiego globu. Jednym z przykładów jest projekt Met 360, który umożliwia użytkownikom zwiedzanie różnych atrakcji przy użyciu technologii sferycznej 360°. Tu pojawia się jednak problem zrównoważonego rozwoju i wpływu na środowisko wydarzeń transmitowanych na żywo i tych cyfrowych. Z jednej strony, udział w wydarzeniach wirtualnych nie wymaga podróżowania, dzięki czemu działania mogą dotrzeć do szerszej publiczności przy znacznie mniejszej emisji dwutlenku węgla. Z drugiej strony – jak podkreślono w ostatnich badaniach przeprowadzonych przez Shift Project, francuski Thinktank – poprzez technologie streamingu online znacznie zwiększamy zużycie energii. Nie ma prostej odpowiedzi na te wyzwania, ale dzięki dodatkowym analizom i rozwiązaniom wirtualne i hybrydowe wydarzenia mogą stanowić integracyjną i zrównoważoną alternatywę dla światowej branży eventowej.